Türk Dünyasının Ortak Hukuk Mirasını Güçlendirme Çabası
Türk milletlerinin ortak hukuk köklerini yeniden şekillendirmek, mevcut hukuki iş birliklerini derinleştirmek ve geleceğe yönelik kapsamlı reformlar geliştirmek amacıyla, TİKA’nın değerli iş birliğiyle düzenlenen “Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi”, prestijli Yeditepe Üniversitesi’nin ev sahipliğinde büyük bir katılımla gerçekleşti. Bu önemli etkinlikte, Türk dünyasının ortak hukuki mirası, hukuk devleti ilkesi ve bölgesel entegrasyonun güçlendirilmesi başlıkları altında birçok detaylı çalışma ve panel gerçekleştirildi.
Kongreye Katılan Önemli İsimler ve Katılımın Önemi
Kongreye, T.C. Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı, Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, Türksoy Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, İstanbul İkinci Baro Başkanı Av. Yasin Şamlı, Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, alanında uzman akademisyenler, Türk devletlerinin temsilcileri, savcılar ve yerli-yabancı misafirler geniş bir katılımla yer aldı.
Özkaya: Adalet, Hem Hedef Hem de Yol
Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, yaptığı açılış konuşmasında, Türk dünyasının hukuki kökenlerini ve geleceğe yönelik vizyonunu detaylandırdı. Özkaya, kadim Türk töresine dayanan hukuk geleneğinin, modern anayasal sistemlerle güçlü bağlar kurduğunu ve bu mirasın yeni nesillere aktarılmasının önemini vurguladı. Ona göre, “Sözlü gelenekten yazılı hukuka uzanan ortak tecrübelerimiz, çağdaş hukuk kurumlarıyla köprüler kurmamıza olanak tanımaktadır.”
Özkaya, hukuk devleti ilkesinin yalnızca kuralların uygulanması değil, aynı zamanda temel hakların korunması, yargı bağımsızlığı ve devlet gücünün sınırlandırılması açısından hayati önemde olduğunu belirtti. Ayrıca, ortak hukuk eğitimi, tahkim merkezlerinin kurulması ve siber güvenlik mevzuatında uyum sağlanması gibi alanlarda gerçekleştirilecek iş birliğiyle, bölgesel entegrasyonun yeni bir boyuta taşınacağını ifade etti. “Adalet, sadece bir hedef değil, aynı zamanda ulaşmak için yola çıkılan bir yoldur. Bu yolu birlikte yürüdüğümüzde, Türk dünyası için daha adil ve sürdürülebilir bir gelecek inşa edebiliriz.”
Türk Dünyasında Hukuki İş Birliklerine Yeni Bir Dönem
Binali Yıldırım, kongrenin hem sembolik hem de stratejik açıdan büyük önemi olduğunu vurgulayarak, Türk dünyasının hukuki alanındaki ilk uluslararası buluşması olmasının anlamına değindi. Yıldırım, “Taşa, toprağa yapılan yatırımların ömürleri sınırlıdır. Oysa, insana yapılan yatırımlar nesiller boyunca devam eder. Bu nedenle eğitim en öncelikli alan olmalı. Yeditepe Üniversitesi de bu vizyonla hareket ediyor ve genç nesillere yatırım yapıyor.” diyerek, bölgesel kalkınma ve entegrasyonun temelinde eğitim ve hukuk alanındaki gelişmelerin yattığını belirtti.
Hukukun evrensel değerler olduğunu hatırlatan Yıldırım, “Adalet olmadan sürdürülebilir bir toplum, ekonomik ve siyasal istikrar mümkün değildir” sözleriyle, hukuki uyum ve entegrasyonun önemine dikkat çekti. Ayrıca, Yeditepe Üniversitesi’nin yüksek standartlara sahip eğitim altyapısı ve akademik kadrosu ile bölgedeki öncü konumunu vurguladı.
Ortak Hukuki Dil ve Bölgesel Uyumun Önemi
Yıldırım, “Türk Devletleri arasında hukuki uygulamaların uyumlaştırılması, bölgesel entegrasyonun temel taşlarından biridir” diyerek, geçen hafta Antalya’da gerçekleştirilen yüksek yargı zirvesine atıfta bulundu. Bu zirvede kabul edilen ‘Antalya Doktrini’ ile ortak hukuk dilinin geliştirilmesi ve uygulamaların uyumlaştırılması yönünde önemli adımlar atıldığını belirtti. Noterler Birliği, savcılar ve anayasa mahkemeleri başkanlarının düzenli iletişim ve iş birliği içinde olduğunu vurguladı.
Bedrettin Dalan’dan Hukuk ve Adalet Vurgusu
Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, hukuk ve adaletin sadece devletlerin değil, tüm kurumların temel taşı olduğunu ifade etti. Dalan, “‘Adalet mülkün temelidir’ sözü, sadece devletler için değil, bütün kurumlar için geçerlidir” diyerek, hukuk eğitiminin amacının, ezberci değil, düşünen ve analiz edebilen bireyler yetiştirmek olduğunu belirtti. Öğrencilerin, kanunlar ve tarihsel birikim ışığında hukuku yorumlamalarını sağlama hedefini paylaştı.
Türk Dünyasında Birlik ve Ortak Dil Vurgusu
Dalan, “Fikrin, dilin ve işin birlikteliği olmadan, gerçek bir bölgesel bütünleşme mümkün değildir” diyerek, Gaspıralı İsmail’in “Dilde, fikirde, işte birlik” ilkesine vurgu yaptı. Ona göre, “Hukuk olmadan fikir, kurum ve devlet olmaz”. Bu nedenle, Türk dünyasının birlik ve beraberliği için, yalnızca akademik değil, devletlerarası düzeyde de güçlü iş birlikleri kurulması gerektiğine işaret etti.
Hukukun, Türk milletinin tarihi boyunca inşa ettiği güçlü yapının temel taşı olduğunu belirten Dalan, “Ortak kültürümüz ve hukukumuz yeniden yapılandırılmalı. Hukuk içinde yaşam, toplum huzur ve ilerlemenin ana anahtarıdır” diyerek, bölgesel kalkınma ve barışın temelinde hukuki dayanışmanın yattığını vurguladı.
Ömer Kocaman: Hukukun Üstünlüğü ve İş Birliğinin Derinleşmesi
Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, bölgesel iş birliklerinin hukukun üstünlüğüne dayanmasının, istikrar ve kalkınma açısından vazgeçilmez olduğunu dile getirdi. Kocaman, “Kurucu belgelerimiz olan Nahçıvan Anlaşması ve diğer temel mutabakatlar, karşılıklı hukuki yardım ve yargı iş birliğini esas almaktadır” diyerek, yargı alanında kurulan kurumların ve platformların (Türk Devletleri Başsavcılar Konseyi, Yargı Ağı, Noterler Birliği) bölgesel entegrasyonu güçlendirdiğini belirtti.
Yakında Azerbaycan’da düzenlenecek Türk Devletleri Hakimler Konseyi toplantısının, bu süreci daha da ilerletip derinleştireceğine inandığını ifade eden Kocaman, “Bu kongre, Türk Devletleri arasında ortak hukuk uygulamalarını geliştirecek ve yeni projelere zemin hazırlayacaktır” diyerek, bölgesel hukuki dayanışmanın önemine vurgu yaptı.
Sonuç ve Gelecek Perspektifi
Türk dünyasında hukukun üstünlüğüne dayalı ortak bir gelecek inşası için atılan bu ilk adım, bölge ülkeleri arasında güçlü iş birlikleri ve ortak projelerin geliştirilmesine zemin hazırladı. Katılımcı kurumlar, yeni eğitim modelleri, ortak hukuk politikaları ve bölgesel entegrasyon projeleriyle, bölgenin hukuki alt yapısını güçlendirmeyi hedefliyor. Bu girişim, Türk milletinin tarihsel birlik ve beraberlik ruhunu yeni nesillere aktarmanın ve bölgesel barış ile istikrarın teminat altına alınmasının önemli bir adımıdır.