Obezite: Küresel Bir Sağlık Sorunu
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, obezite, önlenebilir ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Dünya genelinde yaklaşık 1 milyar, Türkiye'de ise yaklaşık 20 milyon erişkin obezite ile mücadele ediyor. Türkiye, %32'lik oranıyla Avrupa'da obezitenin en yaygın görüldüğü ülke olarak kaydedilmektedir. Obezite, son 30 yılda yalnızca erişkinlerde değil, çocuklarda da 4 kat artış göstermiştir. Modern yaşamın getirdiği hareketsizlik ve teknolojik gelişmeler gibi birçok faktör, obeziteyi tetikleyen unsurlar arasında sayılmaktadır ve bu durum, bir pandemi olarak değerlendirilmektedir.
Memorial Bahçelievler Hastanesi Obezite ve Metabolik Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. M. Celal Kızılkaya, obezite ile ilgili bilinmesi gerekenleri paylaşarak, obezite cerrahisi konusundaki modern yöntemler hakkında bilgiler sunmuştur.
Yapılacak İlk İş: Yaşam Tarzını Değiştirmek
Obezite, genetik faktörler, psikolojik durumlar, çevresel etmenler, yeme bozuklukları ve hormonal düzensizlikler gibi pek çok faktörden etkilenmektedir. Aşırı kilo, sadece dış görünüşte mutsuzluğa yol açmakla kalmaz, aynı zamanda vücuttaki sistemlerde de ciddi problemler yaratır. Obez bireylerin yaşadığı sağlık sorunlarının fazlalığı nedeniyle, tedavi sürecinde yalnızca kilo vermeye odaklanan bir cerrahinin uygulanması yeterli değildir. Obezite tedavisi, multidisipliner bir ekip tarafından yürütülmeli ve tüm bu nedenler dikkate alınarak tedavi süreci yönlendirilmelidir. Obezitede ilk adım olarak cerrahinin düşünülmemesi, kişinin yeme alışkanlıklarının düzenlenmesi ve egzersizin büyük bir yer tuttuğu yaşam tarzı değişiklikleri, birinci basamak tedavi olarak sunulmalıdır. Bu yöntemlerden fayda göremeyen hastalara ek tedavi yöntemleri olarak medikal tedavi veya endoskopik tedavi seçenekleri önerilebilir. Aşırı kilolu ve cerrahiye uygun olmayan hastalara veya cerrahi olmayı istemeyen bireylere bu basamaklarla yardımcı olunması oldukça önemlidir. Ayrıca, sağlıklı bir süreç yürütülmesi için bilişsel düzeyin geliştirilmesi adına psikoterapi desteği sağlanması, bu sürecin en önemli yapı taşlarından biridir.
Kişinin Hastalıklarına Göre Cerrahi Yöntem Seçimi
Günümüzde obezitenin en etkili ve uzun süreli tedavi yöntemi cerrahidir. Obezite cerrahisi, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 35 ve üzeri olan, aynı zamanda yandaş hastalığı bulunan bireyler ile VKİ 40’ın üzerinde olan hastalar için güvenle uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Medikal tedaviye dirençli şeker hastalığı durumunda, VKİ 30-35 arasında olan hastalarda multidisipliner değerlendirme sonrasında metabolik cerrahi uygulanabilmektedir. Obez bireylerde cerrahi olarak tüp mide (sleeve gastrektomi) veya RNY gastrik bypass ameliyatı, uzun yıllardır güvenle uygulanmaktadır. Eğer hastanın diyabet gibi metabolik hastalıkları mevcutsa veya ön plandaysa RNY gastrik bypass, mini gastrik bypass ameliyatı ya da uygun vakalarda diğer bypass cerrahileri tercih edilmektedir. Bu ameliyatlara karar, hekim muayenesi ve gerekli değerlendirmeler sonucunda hasta ile birlikte alınmaktadır.
Ameliyat Olmaya Karar Vermeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
Obezite ameliyatları, her cerrahi işlemde olduğu gibi, sonrası komplikasyon riskleri taşıyabilir. Bu istenmeyen sonuçların en aza indirilmesi için tedavi sürecindeki her adımın uluslararası standartlarda uygulanması gerekmektedir. Bu standartlar sağlandığında, istenmeyen sonuç oranlarının oldukça düşük seviyelere indiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ameliyata karar veren bireylerin dikkat etmesi gereken üç önemli unsur bulunmaktadır:
- Bu ameliyatı sıkça gerçekleştiren ve konusunda uzman bir merkez araştırmak; bu merkezdeki ekibin obez bireyi multidisipliner bir şekilde değerlendirmesi gerekir.
- Ameliyatın yapılacağı merkezin tüm teknolojik ve tıbbi altyapıya sahip olması şarttır.
- Ameliyatın, en son teknolojik gelişmeleri barındıran uygun tıbbi cihazlarla gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Cerrahi Sonrası Kilo Almamak ve Sağlıklı Kalmak İçin
Obezite cerrahisi sonrası, hastanın düzenli kontrolleri, ameliyat süreci kadar kritik öneme sahiptir. Cerrahiden sonra uygun zaman aralıklarıyla uzman hekim ve diyetisyen kontrolleri büyük önem taşır. Gereken durumlarda, multidisipliner ekibin diğer uzmanları da hastayı takip programına dahil etmektedir. Bu şekilde, standartlara uygun cerrahi işlemler sonrası izleme programları, ameliyat sonrası elde edilen başarının kalıcı olmasını sağlamaktadır. Hasta ile operasyonu gerçekleştiren ekibin iletişim düzeyi de son derece önemlidir. Hasta, cerrahına ve diğer takip eden uzmanlara rahatlıkla ulaşabilmeli, sorularına yanıt alabilmeli ve var olan problemlerini çözebilmelidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı