Bağırsak Mikrobiomları ve Kalın Bağırsak Kanseri: Yeni Bir Dönem Başlıyor
Bağırsaklarımızda yaşayan mikroplar, sağlık üzerinde beklenmedik derecede büyük bir etkiye sahip olduğunu gün geçtikçe daha fazla kanıtlıyor. Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden araştırmacıların da arasında bulunduğu bir grup bilim insanı, yapay zeka teknolojilerini kullanarak bağırsaklarda bulunan bakterilerin kalın bağırsak kanserinin erken teşhisinde nasıl kullanılabileceğini gösteren dikkat çekici bir araştırmaya imza attı. Bu çığır açıcı çalışma, dünyanın en prestijli tıp dergilerinden biri olan Nature Medicine’da (Etki değeri 59.2) yayımlandı ve halk sağlığı açısından son derece önemli sonuçlar ortaya koydu.
Sadece Bir Dışkı Örneğiyle Erken Teşhis Mümkün Olacak
Kolorektal kanser, yani kalın bağırsak kanseri, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de en yaygın ve ölümcül kanser türlerinden biri olarak biliniyor. Ne yazık ki bu hastalık, çoğunlukla ilerleyen evrelerine ulaşmadan belirti vermiyor; bu durum da erken teşhisi hayati bir önem taşıyor. Ancak mevcut tarama yöntemleri, örneğin kolonoskopi, her zaman erişilebilir değil ve toplumun geniş kesimlerinde uygulanamıyor. Yeditepe Üniversitesi öğretim üyeleri, bu soruna umut verici bir çözüm sunarak bağırsak florasında bulunan bakterileri yapay zeka yöntemleriyle inceleyerek geliştirdikleri yöntemle, sadece bir dışkı örneği ile kalın bağırsak kanseri teşhisini yüzde 85 doğrulukla gerçekleştirebiliyor. Bu sayede hastalık, henüz hiçbir belirti göstermeden tespit edilebiliyor; bu da tedaviye erken başlamayı mümkün kılıyor.
Dünya Genelinde Ses Getiren Bir Araştırma
Bu araştırma, Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Bilge Güvenç Tuna, Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Soner Doğan ve danışmanlıklarını üstlendikleri doktora öğrencisi Nazım Arda Keleş’in katkılarıyla gerçekleştirildi. Çalışmada sadece Türkiye’den değil; Harvard Üniversitesi, IEO Milano ve mikrobiyom araştırmaları alanında dünyaca tanınan bilim insanları da yer aldı. Araştırmanın liderlerinden biri, mikrobiyom biliminde öncü kabul edilen Prof. Nicola Segata’ydı.
Bağırsak Bakterileri Kanserin Belirteci Olabilir
Araştırmacılar, 10 farklı ülkeden kolorektal kanser hastaları, kanser öncesi lezyon taşıyan hastalar ve sağlıklı bireylerden oluşan 3.741 kişinin mikrobiyom verilerini analiz etti. Araştırma sonucunda elde edilen dikkat çekici bulgular şunlardı:
- Bağırsakta daha önce bilinmeyen 19 yeni bakteri türü keşfedildi.
- Bazı bakteri türlerinin yalnızca ileri evre kanser hastalarının bağırsaklarında bulunduğu belirlendi.
- Tümörün bağırsakta nerede oluştuğu (sağ ya da sol taraf) ile ağızdan gelen bakterilerin varlığı arasında bir ilişki tespit edildi.
- Özellikle Fusobacterium nucleatum adlı bakterinin bazı alt türlerinin, kanser oluşumuyla doğrudan bağlantılı olduğu ortaya kondu.
Yapay Zeka ve Mikroplar ile Kanserle Mücadelede Yeni Bir Dönem
Bu bulgular, yalnızca kanserin erken teşhisinde değil, aynı zamanda kişiye özel tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde de önemli rol oynayabilir. Araştırmanın yazarlarından Doç. Dr. Bilge Güvenç Tuna, bu çalışmanın mikrobiyota bazlı testlerin geliştirilmesine zemin hazırladığını belirtiyor. Bu testlerin gelecekte, toplum genelinde yaygın şekilde uygulanabilecek kanser tarama programlarının bir parçası haline gelebileceği ifade ediliyor. Bu yöntemin rutin sağlık kontrollerine entegre edilmesi sayesinde, her yıl binlerce insanın hayatı, erken teşhis sayesinde kurtarılabilir. Bu yönüyle çalışma, yalnızca bilimsel değil, toplumsal fayda açısından da büyük bir önem taşımaktadır.
Nature Medicine’da Türkiye’den 21. Yayın
Çalışmanın bir diğer dikkat çekici yönü ise yayımlandığı platform. Nature Medicine, tıp alanında dünyanın en saygın bilimsel dergilerinden biri olarak kabul ediliyor. Bugüne kadar Türkiye adresli yalnızca 20 makale bu dergide yayımlandı. Yeditepe Üniversitesi'nin katkıda bulunduğu bu araştırma, 21. yayın olarak kayıtlara geçti. Yeditepe Üniversitesi yönetimi, bu önemli başarıyı kamuoyuyla paylaşarak, uluslararası bilim camiasına katkı sağlayan tüm araştırmaları desteklemeye devam edeceğini duyurdu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı