Hava Yolu Darlığı: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Hava yolu darlığı, üst solunum yollarında meydana gelen daralmalar sonucunda hava geçişinin kısıtlanmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde olumsuz etkileyebilir. Gırtlak, gırtlak üstü bölgesi ve gırtlak altındaki hava borusunda yaşanan problemler, nefes almayı zorlaştırabilir. Hava borusu veya gırtlaktaki daralmalardan kaynaklanan nefes darlığı şikayetleri, bazı durumlarda boyundan hava deliği açmadan da, zamanında ve doğru yapılan cerrahi müdahalelerle kontrol altına alınabilir. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Burak Aşık, hava yolu darlıkları hakkında bilgi vererek, teşhis ve tedavi yöntemlerini aktardı.
Astım ve KOAH ile Karıştırılabilir
Akciğerin üst kısmındaki hava yolu problemleri, solunum sistemindeki üst hava yolu darlıklarıyla sıkça ilişkilendirilmektedir. Nadir görülen bu hastalıklar, yoğun bakımda kalma, uzun süre entübe olma, boyna radyoterapi uygulanması, travma yaşama ve tiroid cerrahisi gibi durumlarla ortaya çıkabilir. Bu hastaların bir kısmı, astım ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) tedavisi görmekte olup, tedaviye rağmen nefes darlığı şikayeti devam ediyorsa, üst hava yolu endoskopik muayeneleri sırasında hastalarda iki taraflı ses teli felçleri ve hava yolu darlıkları tespit edilebilir.
Hava Yolu Darlıklarının Başlıca Nedenleri:
- Boyun travmaları
- Boyuna uygulanan radyoterapi
- Gırtlak kanseri
- Uzun süre entübe kalma
- Uzun süre yoğun bakımda kalma
- Tiroid ameliyatı sonrası gelişen iki taraflı ses teli felçleri
En Önemli Belirtileri: Nefes Darlığı, Ses Kısıklığı ve Yutma Bozukluğu
Covid-19 pandemisi sonrasında, yoğun bakımda kalma ve entübe olma durumları arttığı için hava yolu darlıkları daha sık gözlemlenmektedir. Üst hava yolu darlıklarında en yaygın görülen belirti nefes darlığıdır. Gırtlakla ilişkili durumlarda ise, ses kısıklığı ve yutma bozukluğu da şikayetlere eklenmektedir. Üst hava yolu darlıklarında nefes darlığı genellikle yavaşça gelişir ve ani bir nefes kaybı oluşmaz. Ancak, hasta herhangi bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğinde ani nefes darlığı yaşayabilir. Bu hastalar, rahat nefes alamaz ve nefes darlığı hisseder. Nefes alırken, hastalarda nefes sesi de duyulabilmektedir. Ses kısıklığı ve yutma bozukluğu yaşayan hastaların mutlaka bir uzmana başvurması önerilmektedir.
Endoskopik ve Açık Cerrahi Yöntemlerle Tedavi Ediliyor
Tanı sürecinde, endoskopik muayene ile gırtlak fonksiyonları değerlendirilmektedir. Gırtlağın alt kısmına inerek hava borusu endoskopisi yapılmaktadır. Eğer bu işlem poliklinikte gerçekleştirilemiyorsa, ameliyathanede genel anestezi altında endoskopik işlem uygulanmaktadır. Boynunda kitle olan, gırtlak kanseri şüphesi taşıyan veya boyna radyoterapi almış hastalarda tomografi çekimi yapılması gerekmektedir. Hastalarda ek akciğer problemleri de araştırılmaktadır. Hava yolu darlıkları, genellikle cerrahi yöntemlerle tedavi edilmektedir. Cerrahi tedaviler, endoskopik yöntemler ve açık cerrahi yöntemler olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Çift taraflı ses teli felçlerinde ise, ses teli arkasına uygulanan lazerli cerrahi yöntemler de kullanılmakta, bu yöntem sayesinde hastalara nefes alma rahatlığı sağlanmaktadır.
Üst Solunum Yolu Hastalıklarından Korunmak Önemli!
Hava yolu darlığı tedavi sonrasında nadiren tekrarlayabilir. Bazı hastalarda cerrahi tedaviye rağmen, boyundan hava deliği açılması gerekebilir. Hava yolu darlığı olan hastalar, entübasyon ve yoğun bakım yatışları gibi durumlarda mutlaka doktorlarını bilgilendirmelidir. Hastaların üst ve alt solunum yollarını etkileyen enfeksiyonlardan korunmaları büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, sigara ve alkol kullanımından kaçınmak ve reflü şikayetlerini azaltmak da gerekmektedir. Tedavi sonrası hastaların hafif tempolu yürüyüş yapması, dengeli beslenmeleri ve bol su tüketmelerine özen göstermeleri gereklidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı