Yaz Tatili ve Çocuk Gelişimi: Ebeveynler İçin İpuçları
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi'nden Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, yaz tatilinin çocuklar üzerindeki etkileri ve bu süreçte ebeveynlerin nasıl bir yaklaşım sergilemesi gerektiği hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Yaz tatili: Bağları güçlendirme ve becerileri geliştirme dönemi
Okulların kapanmasıyla birlikte çocuklar özgürlük, eğlence ve dinlenme heyecanını yaşarken, ebeveynler için tatil süreci genellikle “Bu yaz çocuğuma nasıl faydalı olabilirim?”, “Tüm gün ekran karşısında oturmasın diye ne yapmalıyım?” veya “İşten fırsat buldukça onunla nasıl kaliteli vakit geçirebilirim?” gibi sorularla dolup taşar. Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, bu soruların hepsinin ortak bir cevabı olduğunu belirtiyor: Kaliteli zaman. Yaz tatili, çocukların gelişimi için sadece bir dinlenme süreci değil, aynı zamanda duygusal bağların güçlendiği, becerilerin geliştirildiği ve psikososyal destek sağlandığı bir dönemdir.
Kaliteli zaman: Sağlıklı gelişimin anahtarı
‘Kaliteli zaman’ anlayışının, çocukların sağlıklı gelişimi için kritik bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Ülkü, “Çocuklarla geçirilen zamanın uzunluğu değil, içeriği belirleyicidir. Birlikte geçirilen kısa bir zaman dilimi bile, dikkat, ilgi ve etkileşim içeriyorsa çocuğun ruhsal gelişimine önemli katkı sağlar. Özellikle yaz tatili gibi daha esnek dönemlerde bu fırsatlar çok daha değerlidir.” diye açıklıyor.
Ekran sürelerini dengelemek için alternatif sunun
Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, çocuklarla kurulan kaliteli ilişkinin özgüveni, duygusal dayanıklılığı, problem çözme becerilerini ve sosyal uyumu desteklediğini belirtiyor. Özellikle tatil dönemlerinde bu bağın güçlenmesinin, çocuğun hem anı dünyasını zenginleştirdiğini hem de gelişim sürecine psikolojik bir yatırım sağladığını ifade ediyor.
Yaz tatili boyunca çocukların ekran sürelerinin arttığını vurgulayan Ülkü, “Eğer bu süre kontrol edilmezse ekran bağımlılığı gelişebilir. Özellikle 0-12 yaş arası çocuklarda uzun saatler ekran karşısında olmak dikkat dağınıklığı, uyku problemleri ve duygusal düzenleme sorunları gibi riskleri artırır. Ebeveynler, ekran sürelerini sadece sınır koyarak değil, alternatif sunarak dengeleyebilirler. Örneğin, her güne özel temalar belirlemek faydalı olabilir: Pazartesi ‘müzik günü’, Salı ‘hikâye yazma günü’, Çarşamba ‘doğa keşfi günü’ gibi etkinlikler düzenlenebilir. Basit malzemelerle yapılan deneyler, çocuklarda merak uyandırır ve öğrenmeyi eğlenceli hale getirir. Her hafta birlikte bir kitap okuyup üzerine sohbet etmek, dil gelişimini desteklerken aile bağlarını da güçlendirir. Çocuğun yaşına uygun görevlerle yemek yapmak, sorumluluk ve öz güven kazandırır. Ayrıca boyama, kolaj veya geri dönüşüm malzemeleriyle yapılan projeler çocukların yaratıcılığını artırır.” şeklinde konuşuyor.
Doğa ile temas: Fiziksel ve duygusal gelişim için önemli
Çocukların doğayla temas ettikçe hem fiziksel hem de duygusal ve zihinsel olarak gelişim gösterdiğini belirten Ülkü, “Araştırmalar doğada zaman geçiren çocukların dikkat sürelerinin uzadığını, kaygı seviyelerinin düşüğünü ve problem çözme ile yaratıcı düşünme becerilerinin geliştiğini ortaya koyuyor.” diyor. Ağaçlara dokunmak, çimenlere uzanmak, böcekleri gözlemlemek veya yürüyüşe çıkmak, çocukların dünyayı tanıması, düzeni keşfetmesi ve sakinleşmesi için önemli yollar sunuyor. Park gezileri, piknikler veya deniz kenarında yürüyüşler, çocukların dünyasında kalıcı izler bırakıyor. Özellikle teknoloji çağında yetişen çocuklar için doğa, önemli bir denge unsuru oluşturuyor.
Kaliteli zamanın önemi
Her ebeveynin tüm gününü çocuğuna ayıramayabileceğini belirten Ülkü, “Ancak burada önemli olan zamanın niteliğidir. Birlikte geçirilen 20 dakikalık kaliteli bir zaman, arka planda telefonun olmadığı, gerçekten karşılıklı temasın kurulduğu bir dilimse çocuk için çok kıymetlidir.” diyor. Kısıtlı vakti olan ebeveynlere önerilerde bulunan Ülkü, şunları aktarıyor:
- Rutinleşmiş küçük ritüeller oluşturun. Her akşam 10 dakika kitap okuma veya her hafta sonu kahvaltıyı birlikte hazırlama gibi tekrar eden anlamlı anlar yaratın.
- Günlük içten sohbetler yapın. “Bugün seni en çok ne mutlu etti?” veya “En zorlandığın an neydi?” gibi sorular sorarak çocuğun duygularına dokunun.
- Kaliteli teması seçin. Çocukla sadece fiziksel olarak aynı ortamda olmak yetmez; onun gözlerine bakmak, söylediklerini aktif olarak dinlemek ve duygularını onaylamak son derece önemlidir.
Yaz tatilini fırsata çevirin
Yaz tatilinin çocukların sosyal becerilerini geliştirmek için ideal bir zaman dilimi olduğunu hatırlatan Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, “Sosyal beceriler sadece arkadaş ortamında değil, aile içinde de desteklenebilir.” diyor. Aile içinde yapılabilecek etkinliklere de değinen Ülkü, sözlerini şöyle sürdürüyor:
- Ailece masa oyunları oynayın. Bu, sıra bekleme, kurallara uyma ve kaybetmeyi kabullenme gibi sosyal öğrenmeleri destekler.
- Drama veya hikâye tamamlama oyunları düzenleyin. Bu, duygu tanıma ve empati gelişimine katkı sağlar.
- Komşu çocuklarıyla etkinlikler organize edin. Küçük piknikler, bisiklet turları veya mahalle etkinlikleri, akran ilişkilerini güçlendirebilir.
- Birlikte gönüllülük projelerine katılın. Hayvan barınağını ziyaret etmek veya bir yardım kampanyasında yer almak, çocukta aidiyet ve toplumsal sorumluluk bilinci kazandırır.
Yaz tatilini boş zaman olarak değil, birlikte anlam üretme, öğrenme ve bağ kurma zamanı olarak değerlendirmek, çocukların gelişimi için son derece önemlidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı